FICare modelinin ve YYBÜ’nün yapısının tanımı
Departmanda ebeveyn olmak
YYBÜ ile ilk temas
Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitemize Hoş Geldiniz.
Çocuğunuzun prematüre veya hastalıklı doğduğu haberi çok sarsıcı olabilir. Bu, hamileliğiniz ve doğumunuzla ilgili ilk beklentilerinizden uzak olabilir. Ya da doğum öncesi bir tanı almış ve çocuğunuzun yenidoğan bakımına alınma ihtiyacı ile doğacağını biliyor olabilirsiniz. Her ebeveyn, YYBÜ ile ilk temaslarında farklı duygular yaşar. Genel olarak, ebeveynler için YYBÜ’ye kabul, ıstırap, belirsizlik ve korku anlarını içerir. Bazı durumlarda çok sayıda soru sorarak tepki veriyor ya da tam tersine hiç soru sormuyor olabilirsiniz. Şok hali, duyguların bloke olmasına yol açabilir veya bunaltıcı duygularla kendini gösterebilir. Her insan farklı bir tepki modeli gösterebilir ve bu anlamda başa çıkma terimi, stresli bir durumla başa çıkmak için kullandığınız bir dizi stratejiyi ifade eder. Aktif başa çıkma (örn. problem çözme) ve pasif başa çıkma (örn. özeleştiri) gibi birçok farklı başa çıkma stratejisi vardır. Ailenizin güçlenmesine katkıda bulunmak ve ailenizin yeni durumunuzun gerekliliklerine uyum ve adaptasyon sürecini anlamak ekibimizin sorumluluğudur. Umarız sizi ve ailenizi zaman içinde güçlendiririz.
Aile Entegre Bakım (FICare)
Neonatoloji bölümüne kabul, ebeveynler için önemli bir olaydır. Birçok ebeveyn hastanedeki bu dönemi sevinç, üzüntü, güçsüzlük ve belirsizlik hisleriyle duygusal bir hız treni gibi yaşar. Sağlık ekibinin görevi, ebeveynleri psikolojik olarak desteklemek ve onlara mümkün olduğunca yardımcı olmaktır
Aile Entegre Bakım (FICare), ebeveynlerin bebeklerinin neonatoloji bölümündeki bakımının eşit ortakları olduğu bir bakım modelidir ve genellikle Aile Merkezli Bakım (FCC) ilkelerinin bir uzantısı olarak görülür. FICare Kanada kökenlidir ve çeşitli neonatoloji bölümlerinde kullanılmaktadır.
Ebeveynlerin sağlık ekibindeki önemi çok büyüktür. Araştırmalar, ebeveynlerin çocuklarının bakımına dahil olmalarının bebeklerinin daha iyi büyümesini sağladığını göstermiştir. Ebeveynlerin bebeklerinin bakımı konusunda kendilerine olan güvenleri, sadece bebeklerinin hastanede kaldığı süre boyunca değil, yenidoğan ünitesinden taburcu olduktan sonra da artar.
FICare, ebeveynler olarak sizi bebeğinizin bakımının mümkün olduğunca çoğunu en başından itibaren yapmaya teşvik eder. Erken bir doğum söz konusu olduğunda, ilk tepkiniz genellikle endişeli ve belirsiz hissetmek olabilir. Bu düşünceler tamamen normaldir. Bu nedenle hemşirelerin çocuğunuza mümkün olduğunca iyi bakabilmeniz için size rehberlik yapması ve destek olması önemlidir. Özgüven kazanmanıza ve bebeğinizi daha iyi tanımanıza yardımcı oluyoruz. Çocuğunuz güçlendikçe, çocuğunuzun bakımında ekibin tam bir üyesi olduğunuzu hissetmeniz daha da önemli olacaktır. Bir ebeveyn olarak rolünüz vazgeçilmezdir. Hemşireler ve doktorlar tüm tıbbi faaliyetlerle ilgilenseler de, siz kendi çocuğunuz alanında eşsiz bir uzmansınız. Bazen çocuğunuzun iyi olup olmadığını ilk gören siz olursunuz. Lütfen profesyonellere söylemekten çekinmeyin.
FICare modeli birbiriyle yakından ilişkili 4 bölümden oluşmaktadır:
1. Ebeveynler için eğitim
Bebeğinizin bakımına katılabilmek için çocuğunuzun sağlığı hakkında bilgi sahibi olmanız gerekir. Bakım personeli, bilmeniz gereken her şeyi öğrenmenize yardımcı olacak ve size koçluk yapacak ve aynı zamanda sağlık ekibiyle iyi bir işbirliği sağlayacaktır. Eğitimle birlikte, ebeveynler olarak siz, doğrudan desteğimiz olmadan da bakımı gerçekleştirme konusunda kendinizi güvende hissedeceksiniz. Bununla birlikte, yenidoğan ekibinin ihtiyaç duyduğunuzda rehberlik ve destek sunmak için her zaman hazır olduğunu unutmamak önemlidir.
Ebeveyn toplantılarında günlük bakımda destek, beslenme eğitimi ve prematüre bir çocuğun gelişimi gibi birçok farklı konu ele alınmaktadır. Hemşireye bu toplantıların yenidoğan ünitesinde ne zaman yapılacağını sorun.
Birlikte vizite çıkmak
Ebeveyn olarak rolünüzde sizi desteklemek için iyi iletişim çok önemlidir. FICare’de ebeveynler tıbbi vizitlere katılır. Bu vizitler sırasında bebeğinizin nasıl olduğunu düşündüğünüzü belirtebilir ve sorular sorabilirsiniz. Çocuğunuzun tedavisine ilişkin kararlara dahil edileceksiniz. Ayrıca “Vizitler” makalesine de bakınız.
2. Sağlık ekibine yönelik eğitim
Sağlık ekibi, koçluk rolleri konusunda iyi eğitilmiş olmalıdır. Bu konuda özel programlar mevcuttur.
3. Ebeveynler için psikososyal destek
Çocuğunuzun hastanede kalması sizin için stresli bir deneyim olabileceğinden, psikososyal destek genellikle faydalı olacaktır. Bu bir psikolog ve/veya sosyal hizmet uzmanından olabileceği gibi, neonatoloji bölümünde kendi çocuğu yatmış olan ebeveynlerden de olabilir. Onlarla her zaman yardım kuruluşları, hasta dernekleri veya bölümdeki emektar ebeveyn grupları aracılığıyla iletişime geçebilirsiniz.
4. Hasta dostu departman ve kültür
Departmanın ortamı ve kültürü, ebeveyn olarak kendinizi bir ziyaretçi gibi değil, gerçek bir ebeveyn gibi hissetmenizi sağlayacak şekilde düzenlenmelidir. Ebeveyn olarak günün 24 saati kapımız size açıktır. Mümkün olduğunca çok Kanguru Bakımını (diğer adıyla ten tene) teşvik etmeyi amaçlıyoruz.
Daha fazla bilgi için:
Burada Kanada’daki meslektaşlarımızın FICare’i anlattığı bazı videoların linklerini bulabilirsiniz (videolar İngilizcedir):
Aile Merkezli Bakım (FCC)
Aile Merkezli Bakım, ebeveynlerin bakımın merkezinde olduğu bakım modeli anlamına gelir. Bu model, ebeveynlerin bebeklerinin bakımına dahil olmasını amaçlar, ancak bebeğin bakımını hemşireler sağlar. FICare, ebeveynlerin gerçekten ekibin bir parçası olması ve bebeklerinin bakımına ve ortak karar alma sürecine katılabilmesiyle sonuçlandığı için Aile Merkezli Bakımın bir uzantısıdır.
Aile Merkezli Bakım aşağıdaki ilkelere sahiptir:
Neonatoloji bölümündeki Aile Merkezli Bakım ve Aile Entegre Bakım politikalarının özelliklerinden biri, ebeveynlerin ve çocuğun doğumdan sonra (birinin ekstra bakıma ihtiyacı olsa bile) ayrılmamasıdır. Farklı yenidoğan üniteleri, mevcut kaynaklara bağlı olarak farklı olanaklar sunacaktır, ancak mümkün olan her yerde aileleri bir arada tutmayı ve yalnızca tıbbi olarak gerekli olduğunda geçici olarak ayırmayı hedeflemeliyiz.
Aile Merkezli Vizitler (FCR)
Aile Merkezli Vizitlerde (FCR) ebeveynler, hemşireler ve doktorlarla birlikte vizitlere katılır. Ebeveyn olarak, çocuğunuzun sağlığındaki ilerlemeyi duyarsınız ve hemen soru sorabilirsiniz. Bebeğiniz hakkında değerli bilgileri kendiniz paylaşabilirsiniz. Örneğin, bu çocuğunuzun ‘genel iyilik halini’ (örneğin: ‘çocuğum bugün kendini çok iyi hissediyor’) ve aynı zamanda tıbbi bilgileri (örneğin: ‘son 24 saat içinde daha az olay yaşadı, solunumu bazen yüzeyel, iyi besleniyor veya beslenmek için kendi kendine uyandı’) içerebilir.
Ebeveynlere vizitler sırasında vazgeçilmez rollerini oynamaları ve ortak kararlara aktif olarak katılmaları için yeterli alan sağlamak amacıyla, hemşire sizden ne beklendiğini bilmeniz için her şeyi önceden açıklayacaktır. Bu aynı zamanda size sormak istediklerinizi hazırlama ve çocuğunuzun nasıl olduğunu düşündüğünüzü söyleme fırsatı verecektir. Eğer orada bulunamayacaksanız, dijital olarak hazır bulunma ve vizitlere uzaktan katılma imkanı vardır. Ayrıca vizitlere katılarak ebeveyn rolünüzü de geliştireceksiniz. Vizitlerin amacı, bebeğinize neler olduğunu ve yenidoğan yolculuğunda ona nasıl yardımcı olabileceğinizi bilmeniz için sorularınızın yanıtlanmasına zaman ayırmaktır. Bu vizitlerin normal tıbbi vizitlerden farkı, vizite ebeveynler olarak sizin liderlik etmeniz ve bize bebeğiniz hakkında bilgi vermenizdir. Gerçek bütüncül bakım sunmak için mümkün olduğunda multidisipliner ekibin diğer üyelerinin de dahil edilmesi amaçlanmaktadır. Eğer ilgileniyorsanız lütfen ekipten bu konuda bilgi isteyiniz.
Ayrıca “Vizitler” makalesine de bakın.
Ebeveynler için Aile Entegre Bakımı eğitim haritası
Bu bölüm ebeveynler için FICare eğitiminin bir haritasını sunmaktadır. Gerçekleştirebileceğiniz faaliyetler, bebeğinizin gebelik haftalarına ve olgunluğuna, hastalık durumuna ve bebeğinizin bakımına katılmayı öğrenme sürecine bağlı olacaktır. Haritalar gebelik haftalarına göre düzenlenmiştir. Hemşireler standart bakım konusundaki sorumluluklarını sürdürmekle birlikte, birincil bakıcı rolünüzde size de yardımcı olacaklardır. Bu, hemşire ve sizin aranızda bir işbirliği ve güven ilişkisi kurulmasını gerektirir.
26 haftadan küçük gebelik sonrası yaş
Bebeğinizin koşulları izin veriyorsa, kanguru bakımında ten tene teması başlatarak bağlanmayı teşvik ediyoruz. Bebeğinizin durumunu belirleyin: uyanık ve duyarlı mı yoksa uyuyor mu? Eğer uyuyorsa, onu hazırlamak için rahatlatıcı önlemler almak yardımcı olacaktır. Bu, ışık, gürültü ve nem yoğunluğunu kontrol etmeyi; biraz rahat tutmayı ve bebeğinizle konuşmayı içerebilir. Titreme hareketleri, hapşırma ve solunum düzenindeki değişiklikler bebeğinizin bunaldığının bir işareti olabilir: hızı yavaşlatmak ve bu rahatlatıcı önlemleri almak yardımcı olacaktır. Hemşire bu gözlemlerde size yardımcı olacaktır.
27 ila 30 hafta arasında post-konsepsiyonel yaş
Bebeğinizin durumu izin veriyorsa, kanguru bakımında diğer duyusal uyarım prosedürlerinin (ebeveyn-bebek göz teması) yanı sıra ten tene teması başlatarak bağlanmayı teşvik ediyoruz. Bebeğinizin durumunu belirleyin: uyanık durumda mı yoksa uyuyor mu ve eğer uyuyorsa uykunun hangi aşamasında.
Postkonsepsiyonel yaşı 31 ila 35 hafta arasında olan bebek
Çocuğunuzun durumu izin veriyorsa, kanguru bakımında ten tene teması başlatarak bağlanmayı teşvik ediyoruz. Bebeğinizin durumunu belirleyin: uyanık durumda mı yoksa uyuyor mu ve eğer uyuyorsa, uykunun hangi aşamasındadır Aktif bir durumdaysa, onunla etkileşime girerek avantaj sağlayabiliriz.
Birlikte bakım
Sizi bebeğinizin bakımına mümkün olan en kısa sürede dahil etmeye çalışıyoruz. “Aile Entegre Bakımı (FICare)” ve “Gelişimsel Bakım” makalelerinde daha fazla bilgi edinebilirsiniz. Endişeli olmanız normaldir, özellikle de bebeğiniz henüz küçükse. Adım adım başlayacağız ve neyi sevip sevmediğinizi belirtebilirsiniz. Bakım sırasında bebeğinizi her zaman tutabilirsiniz, prematüre bebekler bundan gerçekten hoşlanır.
Hasta veya prematüre bir bebeğe 2 kişiyle, tercihen ebeveynleriyle birlikte bakmaya çalışıyoruz. Bu her zaman gerçekleşmeyebilir. Bir kişi bebeğe bakar, ikinci kişi bebeği tutar. Düz bir el ile tutun. Bebeği kıvrılmış şekilde konumlandırmaya çalışın, böylece bebeğin elleri ağzına yakın tutulabilir. Mümkünse ışığı kısın ya da elinizle veya bir bezle gözlerinizi parlak ışıktan koruyun. Bebek stresli görünüyorsa, mümkünse yaptığınız işi durdurmayı deneyin ve bebeğinizi ellerinizle sabitleyin. Her zaman bebeğinizle temas halinde kalmaya çalışın ve beklenmedik bir şekilde bırakmayın. Bebeğe bakım vermeye başlamadan önce ihtiyacınız olan her şeyi hazırlamanızda fayda var.
Bebeğinizin uyku-uyanıklık ritmini mümkün olduğunca az bozmak için bunu her zaman beslemeden önce yapmaya çalışın.
Aile Entegre Bakim (FICare))
Birlikte vizite çıkmak
