Sözlük

ALGO

Bir kulak testi. Bu test, bebeğinizin nasıl işittiğini kontrol etmek için kullanılır. Ayrıca ‘İşitme testi’ makalesine bakın.

ANEMİ

Anemi, düşük sayıda kırmızı kan hücresi yada  düşük Hb (hemoglobin) olarak adlandırılır. Anemi, Aneminin tedavisi kan nakli veya demir ilacı olabilir. Ayrıca “Demir” makalesine bakın.

ANTİBİYOTİKLER

Bakterilerin neden olduğu bir enfeksiyona karşı ilaçlardır.

APGAR SKORU

Çocuğunuzun doğumdan hemen sonra nasıl olduğunu gösteren bir testtir. Nabız, nefes alma, renkl, kas gerginliği ve refleksleri kontrol edilir. Her biri için en fazla 2 puan alınabilir. Bebek 0 ile 10 arasında bir puan alır. Bu puan doğumdan 1, 5 ve 10 dakika sonra belirlenir.

APNE

En az 10 saniyelik solunum durması periyodu, sıklıkla prematüre bebeklerde görülür.

ARTER

Kalpten gelen kanın vücuda aktığı kan damarlarından herhangi biridir.

ASFİKSİ

Doğum sırasında bebeğin vücudunda oksijen eksikliği olmasıdır. Bu nedenle hücrelerde ve dokularda hasar meydana gelebilir. Daha kapsamlı bilgi için “Doğumda oksijen eksikliği (asfiksi)” makalesine bakın.

BİLİRUBİN

Kırmızı kan hücreleri parçalandığında vücutta salınan bir üründür. Çok fazla kırmızı kan hücresi parçalanırsa, doğumdan sonraki ilk birkaç gün cilt ve gözün beyazları sararabilir. Bu normaldir. Kandaki seviyeler çok yüksekse fototerapi (ışık tedavisi) verilebilir. Ayrıca “Sarılık” makalesine bakın.

KAN GAZI

Kanın ne kadar asidik olduğunu ve kanda ne kadar oksijen ve karbondioksit bulunduğunu ölçen bir kan testidir. Sonuç, akciğerlerin ve böbreklerin işleyişi hakkında bilgi verir.

BPD

Bronkopulmoner Displazi, prematüre bebeklerde solunum desteği sonrası oluşabilen akciğer hasarıdır. Ayrıca “Bronkopulmoner Displazi (BPD)” makalesine bakın.

BRADİKARDİ

Yavaş kalp atım hızı

SEZARYEN

Sezaryen, çocuğun karın duvarındaki bir kesi ile doğurtulduğu bir ameliyattır. Operasyon yaklaşık 45 dakika sürer. Genellikle bebek ameliyat başladıktan sonraki 15 dk. içinde doğar. Bundan sonra jinekolog rahmi ve karın duvarındaki çeşitli tabakaları diker. İki çeşidi vardır, bazen sezaryen gerektiği önceden bilinir, bazen de doğum sırasında ihtiyaç ortaya çıkar:

  •  birincil sezaryen: planlı sezaryen
  • ikincil sezaryen: planlanmamış sezaryen

KAFEİN

Henüz olgunlaşmamış solunum sistemini ve solunum kaslarını uyaran bir ilaçtır.

BEYİN OMURİLİK SIVISI

Beynin ve omuriliğin oyuk boşluklarının içinde ve çevresinde akan sıvıdır.

COMFORT NEOSCORE

Yeni doğan ve prematüre bebekler için stres ve ağrı skoru. Ayrıca “Ağrı” makalesine bakın.

KONJENİTAL

Bebeğin doğuştan sahip olduğu hastalıklar.

KONVÜLSİYONLAR/NÖBETLER

CPAP, sürekli pozitif hava yolu basıncı anlamına gelir. Burundan hava üflenerek akciğerlere basınç uygulanır ve bu da nefes almayı kolaylaştırırKonvülsiyonlar bazen nöbetler olarak da bilinir. Nöbet, bebeğin kaslarının kasılmasıdır. Bu farklı şekillerde olabilir ve farklı durumlardan kaynaklanabilir. Örneğin, bu bir enfeksiyon veya beyin kanaması olabilir.

HİPOTERMİ TEDAVİSİ

Yenidoğanın sıcaklığını 33,5-34°C’de sabit tutup, daha sonra 36.5-37°C’ye yükseltmeyi sağlayan tedavi biçimidir.

KORTİKOSTEROİDLER

Bronkopulmoner displazi, prematüre bebeklerde solunum desteği aldıktan sonra akciğerlerde meydana gelebilen hasardır. Ayrıca bakınız “Bronkopulmoner displazi (BPD)”.

CPAP

CPAP, Sürekli Pozitif Hava Yolu Basıncı anlamına gelir. Buruna hava üflenerek akciğerlere basınç uygulanır ve bu da nefes almayı kolaylaştırır.

CTG

Buna Kardiyotokografi de denir. Bu muayene sırasında bebeğin kalp atışı ve rahmin aktivitesi izlenir. Bu muayene hamileliğin son aylarında yapılabilir.

SİYANOZ

Kanda yeterli oksijen bulunmadığından deride veya mukoz membranlarda oluşan mavi-mor  renk değişikliğidir.

DİSMATÜRİTE

Bebeğin gebelik yaşı için çok düşük bir ağırlığa sahip olması.

DİSPNE

Nefes almada zorluk/göğüste sıkışma hissi.

PDA

Kan, doğumdan önce ve doğumdan sonra bebeğin vücudunda farklı şekilde taşınır. Bebeğin akciğerleri doğumdan önce neredeyse hiç kan almaz. Akciğerlerden gelen kan daha sonra doğrudan vücudun geri kalanına gönderilir. Bu, pulmoner arteri aorta bağlayan bir kan damarı yoluyla olur. Bu kan damarına PDA (patent duktus arteriozus) denir.

EKG

Elektrokardiogram: Kalp grafisi.

ÖDEM

Derinin altında çok fazla sıvı birikmesidir. Bebeklerde sıklıkla göz kapaklarında, eller ve ayaklarda ve kasıkların içinde ve çevresinde görülür.

ENTERAL BESLENME

Bebeğinizin kendi kendine veya bir  sonda vasıtasıyla doğrudan mideye verilen besindir.

AİLE MERKEZLİ BAKIM

Aile Merkezli Bakım, ebeveynlerin bakımın merkezinde olduğu anlamına gelir.

AİLE MERKEZLİ VİZİTLER

Aile Merkezli vizitlerde  ebeveynler, hemşireler ve doktorlarla birlikte vizite katılırlar (Ayrıca “Vizitler” veya “Aile Merkezli Vizitler” makalelerine de bakınız).

DEMİR

Prematüre çocuklara kırmızı kan hücrelerinin (Hb; hemoglobin) sayısını artırmak için verilen ilaç. Prematüre çocuklar genellikle hamileliğin son döneminde yeterince demir biriktiremezler. Bu demir eksikliği anemisine yol açabilir, aynı zamanda enfeksiyona karşı artan bir duyarlılığa da yol açabilir. Demir miktarı çocuğunuzun kilosuna ve beslenme şekline bağlıdır. Kullanmadan önce şişe iyice çalkalanmalıdır. Hastanenin tavsiyelerine uyun. Tercihen vitamin, demir içeceği ve diğer ilaçları sütle karıştırmayın; belki sütün tadı farklı olur ve çocuğunuz biberonun tamamını içmezse, ne kadar ilaç aldığını bilemezsiniz.

Açılmış bir şişe sadece bir ay saklanabilir.

ATEŞ

38 santigrat dereceden yüksek sıcaklık, genellikle enefeksiyon belirtisidir.

FONTANEL (Bıngıldak)

Kafatasının yapıldığı parçalar arasında bir açıklık. Bir bebeğin büyük ve küçük bir bıngıldağı vardır. Byük bıngıldak 12 ila 18 aylıkken kapanır.

TERM BEBEK

37 – 42 haftalık gebelik sonrası doğmuş bebek.

GASTRIK SONDA

Burun veya ağız yoluyla mideye giren ince bir tüp. İçinden besin verilebilir ve midedeki hava dışarı alınabilir.

NAZİK SEZARYEN

Bazı hastanelerde naziksezaryen uygulaması vardır: doğal sezaryen. Bu sayede operasyon sırasında veya sonrasında anne-baba ve çocuk birbirinden ayrılmaz. ‘Normal’ bir sezaryen ile bu genellikle sağlanır. Ameliyat sırasında, doğum sırasında bilincinizin açık olması için anestezik olarak epidural kullanılır. Anestezi örtüsü çocuğunuzun doğumunu görebilmeniz için aşağı itilebilir. Daha sonra bebeğiniz çıkarılır ve muhtemelen eşinizin yanında çocuk doktoru tarafından kontrol edilir. Bundan sonra bebek örtülür ve çocuğunuzla bağ kurmanız için göğsünüze (cilt tene temas) yerleştirilir. Özellikle doğumdan sonraki ilk saat önemlidir. Rahatsız edilmeyen ten tene temas bebeğin kalp atışını, nefes almasını, tansiyonunu, kan şekerini ve ısısını sabit tutmasını sağlar ve hem anne hem de çocuk için stresi ve ağrıyı azaltır. Ayrıca, annenin emzirmeyi başlatmak için gerekli olan refleksleri uyarılır. Bazen nazik sezaryen sırasında, annenin veya bebeğin sağlığı, operasyon sırasında veya sonrasında anne ve çocuğun ayrılmasını gerektirebilir.

Hb DÜZEYİ

Kandaki hemoglobin seviyesi. Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinde bulunan bir maddedir.

TOPUK KANI

Doğumdan sonraki dördüncü gün civarında, topuktan kan alınacaktır. Bu test, ülkemizdeki, tüm bebeklerde nadir görülen bir hastalığa sahip olup olmadıklarını görmek için yapılır. Örneğin, bu bir metabolik veya kan hastalığı olabilir.

YÜKSEK AKIŞ OKSİJEN

Burun maskesi aracılığıyla buruna üflenen, genellikle dakikada 1 litreden fazla olan hava miktarı. Bu sıcak ve nemlendirilmiş havadır.

HİPOGLİSEMİ

Kandaki kan şekeri seviyesi çok düşük. Ayrıca “Düşük kan şekeri” makalesine bakın.

HİPOTERMİ

Vücut ısısı çok düşük, 36,5 santigrat derecenin altında.

HİPERGLİSEMİ

Kandaki şeker seviyesi çok yüksek.

YÜKSEK ATEŞ

Vücut ısısı çok yüksek olduğunda. 37.5 santigrat derecenin üzerinde bir vücut sıcaklığı.

HİPOKSİK-İSKEMİK ENSEFALOPATİ (HIE)

Doğumdan hemen önce veya doğum sırasında (asfiksi) beyinde oksijen ve kan eksikliğinden kaynaklanan klinik durumdur. Bu eksiklik yoğunluğuna bağlı olarak kalp, böbrekler, karaciğer, bağırsaklar gibi diğer iç organlara da zarar verebilir.

IKTER

Sarılık. Ayrıca “Sarılık” makalesine bakın.

İNKÜBATÖR (Küvöz)

Un tubo delgado que se introduce en el estómago a través de la nariz o la boca. Se puede dar nutrición a través de él y se puede sacar el aire.İnkübatör, prematüre bebekler veya SGA bebekler için, sıcaklık ve nemin doğru bir şekilde ayarlanabildiği, pleksi camdan yapılmış bir tür kapalı “oda”dır. İnkübatör bu nedenle sıcaktır. Kuvözdeki iki küçük kapıdan bebeğinize dokunup bakabilirsiniz. Genellikle kuvöz, tıpkı rahimdeki gibi ışık ve sesin boğuk çıkması için bir bez veya örtü ile kapatılır.

INTRAVENÖZ

İlaç kan damarı içinde verildiğinde.

SERUM

Bir kan damarına yerleştirilen plastik bir tüp (kanül). Bunun üzerinden sıvı, besin ve ilaç verilebilir.

IVH

İntraventriküler kanama: Prematüre doğan bebeklerin beyninde, kanın genellikle beyin ventriküllerinde olduğu bir kanama. Ayrıca “İntraventriküler kanama” makalesine bakın.

KANGURU BAKIMI

Kanguru yöntemi olarak da bilinir. Çıplak göğsün üzerine bebek (sadece bir bez giyen) yerleştirilir. Bu, ten tene temas sağlar. Ayrıca “Ciltten cilde bakım/Kanguru Bakımı” makalesine bakın.

LAKTAT (laktik asit)

Organlara çok az oksijen verilirse laktik asit veya laktat oluşabilir.

DÜŞÜK AKIŞ OKSİJEN

Dakikada 2 litreye kadar çıkan hava miktarı burun maskesi ile buruna üflenir. Bu (bazen ısıtılmış ve) nemlendirilmiş havadır.

LOMBER PONKSİYON

Muayene için beyin omurilik sıvısı elde etmek için yapılan işlem.

MEKONYUM

Bir bebeğin ilk siyah/yeşil ve yapışkan dışkılaması (kakası).

MENENJİT

Menenjit, beynin etrafındaki zarlar iltihaplıdır.

MONİTÖR

Kalp atış hızı, solunum hızı, kan basıncı ve oksijen doygunluğu sayılarını gösteren bir cihaz. Ayrıca “Monitör” makalesine bakın.

NEK

Nekrotizan enterokolit, bu prematüre ve SGA bebeklerde ve kötü bir başlangıç yapmış bebeklerde oluşan bir bağırsak iltihabıdır.

NEONATOLOG

Prematüre ve hasta bebeklerin bakımı için özellikle tıbbi eğitim almış çocuk doktoru.

YENİDOĞAN

Yenidoğan bebek.

NÖROLOJİ

Beyin, omurilik ve sinir SİSTEMİ bozukluklarıyla ilgilenen bir uzmanlık.

YENIDOĞAN YOĞUN BAKIM ÜNITESI

Yeni doğan bebekler için yoğun bakım veren ünite.

PARENTERAL BESLENME

Damardan damlama yoluyla doğrudan kan damarlarına giden proteinler, karbonhidratlar, yağlar, mineraller ve vitaminlerden oluşan beslenme.

FOTOTERAPİ

Bu, bebeğin mavi ışıklı bir lambanın üstüne veya altına yerleştirildiği sarılık tedavisidir. Ayrıca “Fototerapi” makalesine bakın.

PLASENTA

Anne rahminde bebeği besleyen organ, eş

PNOMOTORAKS

Sönmüş  akciğer, alveol yırtılırsa akciğer ile göğüs duvarı arasına hava girer. Bu, akciğer hacminde azalmaya neden olur ve bebekte ciddi solunum problemleri gelişebilir. Ayrıca “Pnömotoraks” makalesine bakın.

PREMATÜRE

37 haftalık gebelikten önce doğan bir bebek.

ROP

ROP, Prematüre Retinopatisinin kısaltmasıdır. Bu, prematüre bebeklerde gözün retina tabakasında meydana gelen bir anormalliktir. ROP’ta anormal kan damarları esas olarak retinanın kenarında oluşur. Ayrıca “Göz testi (ROP)” makalesine bakın.

PULS OKSİMETRE

Kandaki oksijen miktarını ölçer. Bu, el veya ayak çevresindeki küçük kızılötesi lamba ile yapılır.

SEPSİS

Sepsis kan zehirlenmesi veya enfeksiyondur, o zaman kanda bakteri bulunur. Ayrıca “Enfeksiyon” makalesine bakın.

POSTMATÜRİTE

41 haftadan uzun süren gebelik.

KANGURU BAKIMI

Bebeğiniz (yalnızca bezli) çıplak göğsünüze yatacaktır. Bu, ciltten cilde teması teşvik eder. Ayrıca “Kanguru bakımı” makalesine bakın.

MİDE REZİDÜSÜ

Midede kalan besin veya sıvı.

SAKKAROZ

Kalp atış hızı, solunum hızı, kan basıncı ve oksijen doygunluğu sayılarını gösteren bir cihaz. Ayrıca “Monitör” makalesine bakın.Acı verecek bir tedavi öncesi ağızdan verilen şekerli içecek. İçecek ağrıyı hafifletmeye yardımcı olur.

SURFAKTAN

Sürfaktan, normalde alveollerde bulunan ve nefes verirken alveollerin yani hava keseciklerinin tamamen kapanmamasını sağlayan bir maddedir. Alveoller kapanırsa, bir sonraki nefesi almak daha zor olur. Bunu bir balonu şişirmeye benzetebilirsiniz.

Bebekler erken doğduğunda akciğerlerde yeterli sürfaktan bulunmaz. Bu bebeklerde alveollerin kapanması nedeniyle nefes alma sorunları olur ve oksijen daha az emilir. Sonuç olarak, bu bebekler ekstra oksijene ihtiyaç duyarlar. Buna Solunum Sıkıntısı Sendromu denir.

Bu sendromun tedavisinin bir kısmı ekstra sürfaktan vermektir. Bu doğrudan akciğerlere uygulanır. Bebeğiniz nefes borusunda bir tüple havalandırılıyorsa, sürfaktan bu tüpten uygulanabilir. Eğer o sırada nefes borusunda endotrakeal tüp yoksa, doktor sürfaktan verebilmek için nefes borusundan akciğerlere küçük bir tüp sokar. Buna MIST prosedürü denir. Bazen bu prosedür başarılı olmaz ve daha sonra sürfaktanın verilebilmesi için önce bir endotrakeal tüp takmak gerekir.

TAŞİKARDİ

Kalbin çok hızlı atması

TAKİPNE

Çok hızlı nefes alma

ENDOTRAKEAL TÜP

Hastaları solutmak için kullanılan plastik tüp

UMBİLİKAL (GÖBEK) KATETER

Göbek deliğinden sokulan intravenöz bir hat (ince bir plastik tüp). İçinden sıvı, besin ve ilaçlar verilir.

AŞILAR

Ciddi bulaşıcı hastalıklara karşı korunmak için bir enjeksiyon. Ayrıca “Aşılar” makalesine bakın.

VENTİLATÖR

Solunum, bir ventilatör tarafından kısmen desteklenir veya tamamen veya kısmen devralınır.

VENTRİKÜL

Beyin odacıkları veya kalp odacıkları. Bunlar beyindeki veya kalpteki boşluklardır.

D Vitamini

D vitamini, vücutta kalsiyumun (yiyecek ve içeceklerde bulunan bir mineral) emilmesine yardımcı olmak için verilen bir vitamindir. Kemiklerin ve dişlerin normal büyümesi ve gelişmesi için önemlidir. D vitamini tüm bebeklere sekizinci günden dört yaşına kadar verilir. D vitamini damlalarını bir şişenin (gevşek) emziğine koyun ve çocuğunuzun ondan içmesine izin verin. Bu sayede damlaları kolayca yutar. Vitaminleri sütle karıştırmayın: Sütün tadı farklı olabilir ve çocuğunuz biberonun tamamını içmezse, ne kadar ilaç aldığını tam olarak bilemezsiniz.

K Vitamini

K vitamini, kanın pıhtılaşmasını iyileştirmek (kanı koyulaştırmak) için verilen bir vitamindir. Örneğin, küçük bir yaranız varsa, çok fazla kan kaybetmediğinizden emin olmak için iyi kan pıhtılaşması önemlidir. K vitamini bebeğinizin doğumundan hemen sonra verilir. Bebekler beslenemiyorsa bu süre içinde haftalık olarak K vitamini enjeksiyonu tekrarlanır.